Gaur, martxoak 30, Bizkaiko Caritasek bat egiten du ETXEKO LANGILEEN NAZIOARTEKO EGUNA oroitzeko. 1988an, Nazio Batuen Batzar Nagusiak martxoaren 30a izendatu zuen etxeko langileen nazioarteko eguna, lanbide horren balioa onartzeko eta lanbide honetan aritzen direnen eskubideak aldarrikatzeko. Guk bezala, beste hiri batzuetako elizbarrutietako Caritas batzuek ospakizun- eta aldarrikapen-ekitaldiak egiten dituzte, etxeko langileen beste elkarte batzuekin eta Estatuko erakundeekin batera.
Etxeko langileak sektore ekonomiko garrantzitsua dira, eta lagungarriak dira lan-merkatuaren funtzionamendu eraginkorragoa eta hazkunde ekonomikoa izateko. Egiten dituzten zaintza-lanei eta etxeko lanei esker, haien kontratatzaileek aukera dute beren lan-betebeharrak eta betebehar pertsonalak betetzeko eta atsedenerako denbora izateko. Horregatik, ozen esan eta agerian jarri nahi dugu gizarteak lanbide horren balioa onartu behar duela, etxeko lanek eta zaintza-lanek bizitzari eusteko duten garrantzia kontuan hartuta.
Kolektibo honek emakume-aurpegia du. 2023an Espainian egindako etxeko lanei buruzko Gizarte Segurantzaren datu ofizialen arabera, emakumeek lanpostuen % 95 betetzen dituzte eta enplegatuen % 45 egoera erregularrean dauden emakume atzerritarrak dira. Egoera administratibo irregularrean egonda etxeko langile diharduten emakumeen kopuru handia estatistika ofizialetatik kanpo geratzen da.
Gure herrialdean, azken urteotan, etxeko langileen lan eta Gizarte Segurantzako baldintzak hobetu dira, besteak beste, langabezia-prestazioa jasotzea, arrazoi justifikaturik gabe kaleratzeko aukera ematen zuen atzera egiteko figura desagertzea, eta lanbide arteko gutxieneko soldata pixkanaka igotzea. Baina, aurrerapen horien ondorioz, kontratazioaren kostuak eta izapideak ere handitu dira, eta administrazioak ez du behar adina laguntza-neurririk hartu. Beste jarduera-sektore batzuetan, administrazioak neurri pizgarriak ditu kontratazioa sustatzeko, baina sektore honetan laguntzak urri-urriak dira eta guztiz eskasak. Sektore honen duintasuna eta balio profesionala aitortzen badira, ezinbestez sustatu behar da enplegatzaileen eta familien kontratazioa.
Gainera, oraindik lan asko egin behar da haien eskubideak erabat parekatzeko, gainerako langileen maila berean egon daitezen. Gaur, arreta berezia jarri nahi diegu etxeko langile gisa barne-erregimenean lan egiten duten emakumeen lan- eta soldata-baldintzei, sarritan, gainera, mendeko pertsonak zaintzen baitituzte. Horietako askok egiten dituzten lanaldiak astean benetan lan egindako 40 ordutik gorakoak dira, eta 24 orduko prestasuna dute, lan egiten duten lekuan bizi direlako. Legeak onartzen du egunero bi orduko atsedena izatea, baina hori ez da aski eta ez da beti betetzen; eta, askotan, beren gain hartzen dute mendekotasun handia duten eta familiakoak ez diren pertsonak zaintzeko ardura. Bakartuta lan egiten dute, informatzeko edo beren eskubideei buruz kontsultatzeko aukera gutxirekin.
Horiek horrela, Bizkaiko Caritasek bat egin nahi du etxeko langile askoren ahotsekin, honako hau aldarrikatzeko:
- Barne-erregimenean dauden etxeko langileen lan-baldintzak hobetzea: lanaldia benetan mugatzea; eguneko atseden-orduak legez luzatzea; soldata aitortzea.
- Beharrezko sailkapen profesionala, etxeko lanak eta pertsonen zaintzarekin zerikusia duten lanak bereizteko.
- Enplegatzaileek laguntza ematea lan-baldintza bidezkoak eta duinak sortzeko (kontratua sinatzea, Gizarte Segurantzan alta ematea benetako lan-orduak jasota, dagokion soldata ordaintzea, oporrak eta baimen-egunak).
- Administrazioak kontratazioa sustatzeko neurriak hartzea eta enplegatzaileen errealitatera egokitutako laguntzak aurreikustea, enpresekin egiten duen bezala.
- Arlo honetan eskumena/ardura duten administrazioek hobeto zaindu eta kontrola dezatela etxeko langileen kontratazioetan lan-araudia betetzen dela, Araubide Orokorreko langileekin egiten den bezala.